حقوق؛ واقعیت یا اعتبار (ماهیت حقوق)

به نظر می رسد علاوه بر آنکه باید به جای «فلسفه حقوق»، از «فلسفه­های حقوق» سخن گفت و مباحث آن را با عنایت به تفاوت های زیاد ماهوی موضوعات در حقوق خصوصی با حقوق عمومی مطرح کرد، باید حقوق را از منظری اساسی تر که مبنای سایر مباحث قرار می گیرد، نیز بررسی کرد که عبارت است از شناخت حقوق از دیدگاه «وجودشناسی». وقتی عالم حقوق را اعتباری و در مقابل عالم واقعی تلقی کنیم و آن را از واقعیت خارج بدانیم، استدلال هایی که در علم واقع معقول شناخته نمی شود، در عالم حقوق مجاز شمرده خواهد شد و این به معنای «علم» محسوب نشدن حقوق و به اصطلاح قراردادی وصف شدن آن و عدم التزام به قواعد «شناخت» و «علم» در تحقیقات حقوقی خواهد بود. آنچه در این مقاله مورد بررسی و تأملات عمیق تر قرار خواهد گرفت، میزان صدق و کذب گزاره مشهور «اعتباری» بودن حقوق است.